როგორ მოქმედებს ფერები ადამიანის ტვინზე – ფერების ფსიქოლოგია
როგორ მოქმედებს ფერები ადამიანის ტვინზე
ინტერნეტში ათასობით ინფოგრაფიკას, სურათსა თუ სახელმძღვანელოს შეხვდებით, სადაც განმარტებულია, თუ როგორ მოქმედებს სხვადასხვა ფერი ჩვენს ემოციებზე. ჩვეულებრივ, ეს ინფორმაცია ასე გამოიყურება:
- წითელი = ვნება
- ცისფერი = ნდობა
- მწვანე = ჯანმრთელობა
დაუსრულებელი სია, რომლითაც გვიხსნიან, რომელი ფერი როგორ ემოციას იწვევს.
რაში მდგომარეობს პრობლემა?
რაც უნდა გასაკვირი იყოს, რეალურად ფერების ფსიქოლოგია ასე არ მუშაობს. არ არსებობს კონკრეტული ფერი, რომელიც ერთი და იგივე ემოციას გამოიწვევს ყველა ადამიანში – ეს საკითხი სხვადასხვა ნიუანსზეა დამოკიდებული, რასაც სტატიაში განვიხილავთ.
3 გზა, რითაც ფერები ჩვენზე ახდენს გავლენას
ფერის ფსიქოლოგიის ეფექტურად გამოყენებისთვის ჯერ უნდა გავიგოთ, რა პრინციპით იწვევს კონკრეტული ფერი რაიმე ემოციას. რეალურად საამისოდ არსებობს 3 გზა:
- #1 კულტურა
კონკრეტული ფერი სხვადასხვა კულტურაში განსხვავებულად აღიქმება. მაგალითად, დასავლეთ სამყაროში თეთრი ასოცირდება სისუფთავესთან, ძირითადად საქორწილო და სადღესასწაულო ღონისძიებებზე გამოიყენება, მაშინ, როდესაც ჩინეთში თეთრი სამგლოვიარო ფერია.
სანამ თქვენი აუდიტორიისთვის ფერს აირჩევთ, გაითვალისწინეთ მათი კულტურული ფონი. განვიხილოთ სხვა მაგალითებიც:
* დასავლურ და იაპონურ კულტურაში სიბრაზესთან ასოცირებული ფერი წითელია, ხოლო ინდუსურ კულტურაში კი – შავი.
* იაპონურ და ინდუსურ კულტურაში სიბრძნე იისფერთანაა დაკავშირებული, ამერიკელებისთვის – ყავისფერთან, ხოლო აღმოსავლეთ ევროპისთვის კი – ლურჯთან.
* სიყვარულთან ასოცირებული ფერი იაპონიაში წითელია, ინდოეთში – მწვანე, ამერიკაში – ყვითელი, ხოლო აფრიკაში – ლურჯი.
- #2 სიმბოლიზმი
ჩვენ სხვადასხვა ფერს სხვადასხვა სიმბოლოს ვანიჭებთ, მაგალითად: ზოგიერთისთვის ყვითელი მზესთან ასოცირდება, სხვებისთვის კი შუქნიშანთან. იგივე შეიძლება ითქვას სხვა ფერებზეც. ის სიმბოლოები, რასაც კონკრეტულ ფერებს ვანიჭებთ, დამოკიდებულია არა მარტო კულტურაზე, არამედ წარსულის გამოცდილებებზეც.
- #3 ემოციური გამოცდილებები
სხვადასხვა გამოცდილება, რომელსაც ცხოვრებისგან ვიღებთ, განსაზღვრავს ჩვენს აღქმას. მაგალითად, თუ ერთი ადამიანისთვის ლურჯი ფერი ზღვასთან, თავისუფლებასა და დასვენებასთან ასოცირდება, მეორესთვის შეიძლება სევდასა და მარტოობის ემოციებს აღძრავდეს.
ჩვენ უკვე განვიხილეთ 3 დონე, ახლა კი მოდით, უფრო სიღრმეებში ჩავიდეთ და გავიგოთ, თუ ვინ არიან ჩვენი მომხმარებლები და რა ფერები უნდა გამოვიყენოთ მათთან ურთიერთობისას.
როგორ უნდა აირჩიოთ სწორი ფერები სამიზნე აუდიტორიისთვის
პირველ რიგში დაადგინეთ, თუ რა ემოციები ახდენს გავლენას თქვენს სამიზნე აუდიტორიაზე. ამის შემდეგ გაიარეთ ქვემოთ ჩამოთვლილი ეტაპები, რათა შეარჩიოთ ის ფერი, რომელიც ამ ემოციას გამოიწვევს:
- #1 ქცევითი მონაცემები
გამოიყენეთ Google Analytics ან სხვა ინსტრუმენტი, რომელიც დაგეხმარებათ გააანალიზოთ თქვენი მომხმარებლების ქცევა. გამოიყენეთ შემდეგი მონაცემები:
* გეოგრაფიული მდებარეობა – რითაც განსაზღვრავთ კულტურულ ფონს
* ასაკი და სქესი – ამ მაჩვენებლებს დაწვრილებით სტატიის ბოლოს განვიხილავთ
* საძიებო მონაცემები – დააკვირდით იმ სიტყვებს/ფრაზებს, რომელთა მეშვეობითაც თქვენი მომხმარებლები ეძებენ ისეთივე ან მსგავს პროდუქტს – ამით უკეთესად გაიგებთ მათ საჭიროებებს.
ეს მონაცემები სწორი ფერის არჩევაში დაგეხმარებათ. თუ ყურადღების გამახვილება ისეთ ემოციებზე გინდათ, როგორებიცაა ენერგია და აღფრთოვანება, შესაძლებელია ყვითლისა და ნარინჯისფრის გამოყენება, მაგრამ, თუ თქვენი სამიზნე აუდიტორია აფრიკიდან ან ირლანდიიდანაა, მაშინ ეს მიდგომა არასწორი იქნება. მოკლედ რომ ვთქვათ, პირველ რიგში აუცილებლად ჩაატარეთ კვლევა სამიზნე ქვეყნის ფარგლებში.
ასაკი: კვლევების მიხედვით, ჩვენ გვეცვლება ფერების მიმართ დამოკიდებულება ასაკის მატებასთან ერთად. გირჩევთ, გამოიყენოთ ქვემოთ მოყვანილი გრაფიკა:
სქესი: მკვლევარმა ჯო ჰოლოკმა თავის კვლევაში დაადგინა, რომ ფერების პრეფერენციებში არსებობს მნიშვნელოვანი განსხვავებები, როდესაც საქმე სქესს ეხება.
(შენიშვნა: ეს არ არის უტყუარი სტატისტიკა და ფერების ფსიქოლოგია, საბოლოოდ მაინც ინდივიდუალური აღქმის საკითხია)
როგორ იყენებენ მსოფლიოში ყველაზე წარმატებული კომპანიები ფერის ფსიქოლოგიას
ახლა კი მოდით, განვიხილოთ იმ კომპანიების ბიზნესქეისები, რომლებმაც ფერების ფსიქოლოგია წარმატებულად გამოიყენეს.
Heinz-ის მწვანე კეტჩუპი: ზუსტად ისეთივე კეტჩუპი, როგორიც სხვები, ოღონდ – მწვანე. „მსოფლიოს ყველაზე უცნაური საკვების“ წოდების გარდა, კომპანიამ თავის არსებობის ისტორიაში ყველაზე მეტი პროდუქცია გაყიდა.
7 თვეში 10 მილიონი ბოთლი გაიყიდა. ქარხნები 24 საათის განმავლობაში მუშაობდნენ, რათა მომხმარებლის მოთხოვნა დაეკმაყოფილებინათ. მათ საკუთარი პროდუქტის მწვანე ფერად გარდაქმნით შექმნეს ჯანსაღი პროდუქტის ილუზია.
მაგრამ არის თუ არა ეს ერთადერთი მიზეზი, რამაც Heinz-ის შემოსავლის ზრდა განაპირობა? რა თქმა უნდა, არა. ეს საკითხი სხვა ნიუანსსაც მოიცავს, ე.წ. ფურგონის ეფექტს – ფსიქოლოგიური ხრიკი, რომლის დროსაც ადამიანი იჯერებს იმას, რისაც სხვა ადამიანებს სჯერათ და მოქმედებს ისე, როგორც უმრავლესობა.
მარტივად რომ ვთქვათ, რაც უფრო მეტი ადამიანი ყიდულობს რაღაცას და ამას ავრცელებს (მარკეტინგში ეს word of mouth-ის ტერმინითაა ცნობილი), მით უფრო იზრდება პოპულარობა და ნდობა.
ფერების ფსიქოლოგიის მთელი ფილოსოფიაც ამ მარტივ საკითხში მდგომარეობს – მარტო ცალკე აღებული ერთი ელემენტი არ მუშაობს. ყველა ნიუანსი: წარწერა, ფერები, დიზაინი, შრიფტი და სხვა – ქმნის ერთობლიობას, რაც შემდგომ ადამიანებში კონკრეტულ ემოციებს იწვევს. არასწორი იქნება იფიქროთ, რომ მხოლოდ ლოგოს ფერის შეცვლით რაიმე ცვლილებას გამოიწვევთ.
ყველაფერი ეს დამოკიდებულია სიღრმისეულ კვლევებზე. რამდენიმე წლის წინათ მაკდონალდსმა თავისი ფილიალები შეცვალა და წითლის ნაცვლად მწვანე ფერი გამოიყენა დიზაინში.
მაგრამ კომპანიას მხოლოდ ეს ცვლილება არ განუხორციელებია. ამას მოჰყვა მენიუს გადახარისხება – შემოვიდა ჯანსაღი საკვები და რეკლამების აურაცხელი რაოდენობა, სადაც ხაზგასმული იყო მაკდონალდსის პროდუქტის სასარგებლო თვისებები. ეს იყო მთელი სტრატეგია, რომელიც მიზნად ისახავდა მათი ცუდი რეპუტაციის შემცირებას და ბრენდის ჯანსაღ ვარიანტად გარდაქმნას.
