#23 მელოდრამატული ინტერვიუ ეკა ქევანიშვილთან – გურამ მაცხონაშვილი
ავტორი: გურამ მაცხონაშვილი
ეკა:
გურამი: შეყვარებულმა მკითხა, შემდეგი ინტერვიუ ვისთან გაქვსო. მეთქი, ქევანასთან. ქევანა ვინ არისო. მეთქი, იცი, მწერალი. არ ვიციო. მეთქი, ქევანიშვილი, რადიო “თავისუფლების” ჟურნალისტი. არ ვიციო. მეთქი, კაი. ჰოდა, ქევან, შენ თუ იცი ვინ ხარ?
ეკა: აი, ეგ მიყვარს, როცა მოდური არ ვარ და ბევრი არ მცნობს – ეგ მთავარი მიზეზი იყო, რატომაც ტელევიზიაში არ წავედი, როცა რეპორტინგს ვირჩევდი. კი, ახლა უკვე, ალბათ, შემომეცნო ჩემი თავი. მგონი, დროცაა, ოოორმოცდაააორიიი წლის გავხდი.
გურამი: მინდა!
ეკა: ძალიან პროზაული და სევდიანია ეგ პასუხი – პოეტი, ჟურნალისტი. მეტი ვერაფერი გავხდი და არც მიცდია.
გურამი: შეგიძლია კითხვაზე – “რა არის კულტურა?” ორი პასუხით მიპასუხო? ჯერ პოეტმა მითხარი, მერე – ჟურნალისტმა.
ეკა: კულტურა არის ის, რამაც, წესით, ოდნავ უკეთესი უნდა გახადოს ადამიანი, ვიდრე ის სინამდვილეშია. ეს… რაც უცებ თავში მომივიდა, მაგრამ კულტურა ისიცაა, ჩემმა მეზობელმა მეცხრე სართულიდან თავზე არ დამაფურთხოს და ისიც, რომელიმე საპროტესტო სცენიდან გენიალური ლექსები მესმოდეს. არ ვიცი, ასეთი განსაზღვრებები არასოდეს მაქვს ხოლმე მოფიქრებული. ახლაც სპონტანურად და მგონი, სისულელე გიპასუხე.
გურამი: ისე, რამდენი ინტერვიუ აგიღია? ასი? ორასი? მეტი? იცი რომელი კომპონენტი მაინტერესებს? ენას როგორ უნარჩუნებ რესპონდენტებს? მისი სიტყვები და სტილი რომ დარჩეს და თან არც შენი რედაქტორი და კორექტორი ააფორიაქო? სხვანაირად რომ გკითხო, რატომ არ ვაძლევთ რესპონდენტებს ლაპარაკში გრამატიკული შეცდომების დაშვების უფლებას?
ეკა: ხანდახან სტილი დაცულია ხოლმე – როცა დიალექტი შემოდის ან ისეთი თხრობა, რომელიც ათას გენიოს მოქართულეს გადაუჯოკრავს – თამთა მელაშვილის ეთერო გამახსენდა, ეთერო რომ ჩამეწერა, აი რა უნდა მექნა მაგის ენისთვის? ვერც რა. მაგრამ ალბათ, მაინც აი ის კულტურა, ზემოთ რომ ახსენე, წერის კულტურაა. ძალიან მხვდება ხოლმე თვალში და თან თუ წინადადებებს ისე უყურებ, როგორც მე, როგორც მუსიკალურ ნაწარმოებებს, აი, წარმოიდგინე, მანდ რომ ჟღრიალა ბგერები გაუშვა, ნოტებში, ხო აირ-დაირევა და აქაც ეგრეა.
ინტერვიუ… ბევრი. 1997 წლიდან. თითქმის ყველა დღე იყო სხვების მოსმენის დღე. მარტო ქართველი მწერალი მყავს ჩაწერილი… სადღაც 120 და ახლა წარმოიდგინე ყოველდღიური ჟურნალისტიკა – სიგიჟეა. შეიძლება გააფრინო ამდენი ადამიანით. აა, ხო, ვისაც გამორჩეული ენა და თხრობა აქვს, მეც ეგრე ვწერ ხოლმე მასზე. მაგალითად, ანა კორძაიაზე რომ დავწერე პროფაილი – ისე დავწერე, თითქოს ანა წერდა.
გურამი: გაგფუჭებია ინტერვიუ? აი, გადაგდების გარდა გზა რო არ რჩება…
ეკა: შინაარსით? თუ ტექნიკურად?
გურამი: შინაარსით. რო შიფრავ მასალას და თავი და ბოლო არ აქვს.
ეკა: რამდენიც გინდა. მიდიხარ, გგონია, წამოიღებ ყველაფერს, რაც გინდა და ცარიელი გუდა გხვდება. მაგრამ არ მახსოვს, რომ მეთქვას, ამას არ დავწერ. პირიქით – ამისგან რაღაც უნდა გავაკეთო. მე ასე ვარ. მაშინაც კი, როცა ტექნიკური იაღლიში მომსვლია, ხელმეორედ ჩამიწერია საათნახევრიანი ინტერვიუ. ამ საქმეში დანებება არ მიყვარს. მაგრამ აი, ვის აინტერესებს ახლა ეს? :)))
გურამი: მე ვსვამ დღეს კითხვებს, ეკა! :დ
ეკა: ხო, აი ეგეც უჩვეულო როლია ჩემთვის.
გურამი: შარშან, აპდაიკის “ბრაზილიაზე” მითხარი, იქნებ წაიკითხო, რაღაცით შენს ამბავს ჰგავსო. ჰოდა, აპდაიკის სიტყვებს გიბრუნებ ახლა, ასეთ რამეს ამბობს: “ყოველდღე, ოდნავ შეცვლილები ვიღვიძებთ და ის ადამიანი, ვინც გუშინ ვიყავით, მკვდარია”. შეგიძლია მითხრა, რა შეიცვალა დღეს შენთან? ის, რაც არ იყო და გაჩნდა ან არ გაჩენილა და იყო, მაგრამ სხვანაირად იყო გუშინ?
ეკა: თავისუფლების დოზები იცვლება. ამით რატომ დავიწყე? იმიტომ, რომ ეს ყველაზე მთავარი რამეა, რაც ცხოვრებაში მუდამ მჭირდებოდა და როცა თავისუფლება მაკლდა, მაშინაც ჩემს თავს ვარწმუნებდი, რომ “თავში კარი მაქვს”, ახლა ამ კარს შევაღებ და მორჩა, ჩემს თავისუფლებას ვეღარავინ შეეხება. ეს თავისუფლება ტრანსფორმირდა – იკლო. და იკლო იმიტომ, რომ ჩემს ცხოვრებაში ნელ-ნელა გაჩნდნენ ადამიანები, რომელთა მიმართაც გულგრილი არ ვარ – ახლა ჩემი თავი მათზე დარდით ან ზრუნვითაა გამოტენილი, ცუდი რომც არაფერი ხდებოდეს, მაშინაც. და ამ პროცესში ეს ჩემი თავისუფლება რაღაცნაირია გამხდარია, კარალიოკის ჩირივითაა. კიდევ ის, რომ ადრე არ მადარდებდა მატერიალური სიკეთეები, ახლა უფულობის და ღარიბი ბებრობის მეშინია. კიდევ ის, რომ ადრე შემეძლო გაღიმებული შევხვედროდი ადამიანს მაშინაც კი, როცა მინდოდა სახეში მელეწა, აქ სიყვარულს და კაცს ვგულისხმობ. მერე მივხვდი, რომ ფეხებზე მკიდია, ის რას იფიქრებს ჩემზე და ეგ შევცალე – ახლა ისე ვიქცევი, როგორც მე მინდა. მგონი.
გურამი: ორი ან სამი წლის წინ წერდი ერთ-ერთი მათგანზე, გულგრილი რომ არ ხარ… როცა სკოლაში შედის და თვალს მიეფარება, მინდა მივწერო: “შეხვედი?” და მერე, როცა გამოვა, მინდა მივწერო: “გამოხვედი?”; “გზაზე გადახვედი?”; “სახლში შეხვედი?”…ახლა რამდენი წლისაა? ვვარაუდობ, რომ შვილის ასაკთან ერთად მშობლის ნევროზული ქმედებები მხოლოდ ფორმებს იცვლის. ახლა რა კითხვები გიტრიალებს, როცა ვერ ხედავ ამ, არც ისე უსაფრთხო ქალაქში?
ეკა: 18-ის ხდება და არ ვიცი, იმის ბრალია, რომ მარტომ გავზარდე თუ რის, ზუსტად არ ვიცი… ახლაც ვერ გავუშვი საკმარისად ხელი. იმავენაირად ვარ. იქნებ რეპორტიორი რომ არ ვყოფილიყავი და ყოველდღე ათასი საშინელი ამბავი არ მეკითხა და გამეშუქებინა, ასეთი პარანოია არ მქონოდა… მაგრამ ხო, ეს ცუდი ქალაქია. არ ვგრძნობ თავს უსაფრთხოდ. ვერ ვენდობი ადამიანებს, შენობებს, მანქანებს. ვერაფერს.
გურამი: შენს წინა პასუხზე გამახსენდა… რაღაც კვლევას ვკითხულობდი და ნევროზების, სტრესის, შფოთვის და ეგეთების გვერდით ძაან მომეწონა ასეთი სიტყვების ერთობლიობა: “ბავშვობის დაუსრულებელი საქმეები”. ჰოდა, ეს კვლევა ამბობს, ამ ბავშვის დროში გაგრძელებული უკმაყოფილებები იწვევს ყველაფერს, რაც ახლა გვაშფოთებს და არ გვეპიტნავებაო. შენ რა განცდა გაქვს, რა არის შენი ბავშვობის დაუსრულებელი საქმეები? რა არ გეპიტნავება?
ეკა: 
სხვათა შორის, ამაზე ღიად არ მილაპარაკია ადრე, მხოლოდ ერთ ლექსში მაქვს გაკვრით – როცა მამაჩემი სახლში მოსვლას აგვიანებდა ხოლმე, და მაშინ არც მობილურები იყო და არც რა, სამაგიეროდ იყო დიდი თოვლი, და მამაჩემი დადიოდა სანადიროდ ტყეში, შორს, დედაჩემი ძაან ღელავდა ხოლმე და რეკავდა ხან პოლიციაში, ხან საავადმყოფოში და ხან მორგში.
და იცი, მე გვერდით ვეჯექი და ეს არ იყო ძალიან სასიამოვნო.
ამიტომ მშურს იმ დედების, ვისაც დილით გადაბრუნება და ძილის გაგრძელება შეუძლიათ, როცა მათი შვილი სკოლაში მიდის.
გურამი: მოდი, მუსიკალურად გავაფორმოთ შენი ბავშვობა და იუთუბიდან რამე მომეცი. რაღაც პირობითი ან არაპირობითი საუნდტრეკი.
ეკა: ვაიმე, კატასტროფა იქნება!
გურამი: ვგიჟდები კატასტროფებზე! მართლა!
ეკა:
გურამი:
ეკა: უბრალოდ კადრად გამახსენდა, როგორ ვზივარ მამაჩემის გვერდით და ველოდები. ვახ, ახლაც შემომესმინა. მაგრამ პირველი აუდიოკასეტა, რომელიც მქონდა და პირველ მაგნიტოფონში ჩავდე, ესპანური სიმღერები იყო.
რაჭაში დიდი არჩევანი არ გვქონდა.
გურამი: ახლა დავფიქრდი, შენი ფეისბუქპოსტების ყველაზე ხშირად განმეორებადი და საკვანძო სიტყვა, ჩემი დაკვირვებით, არის “მამა”. ასეა?
ეკა: კი, ხშირად.
გურამი: “ავად გახდაო, მამაშენი” – ესეც რა ძაან კაი სათაურია!
ეკა: ისე, სინამდვილეში, მე დედაზეც ვყვები ხოლმე, როცა მამაჩემს ვახსენებ. ყოველთვის ან ერთი დგას წინ და ან მეორე.
გურამი: “არაფერი დედაჩემის შესახებ” რა დოზითაა რეპლიკა ალმოდოვართან?
ეკა: მთლიანად ეგაა. მიყვარს და მიყვარდა ყოველთვის რაზეც ალმოდოვარი მიყვებოდა. ამიტომ ვითამაშე ასე თავხედურად მისი სათაურით. მაგრამ მთავარი მანდ ის იყო, რომ იმაზე დიდი დოზით შევახედე მკითხველი იქ, სადაც მისი ადგილი არ იყო, როგორც ამას, ჩემი აზრით, პედრო აკეთებდა.
გურამი: ჰო, მგონი, ეგ უფრო ვიგულისხმე რეპლიკაში, კულისის გახსნა… აი, ორი სათაური ვახსენე და ბარემ გკითხავ: ჯერ ყოველთვის ტექსტი მოდის ხოლმე? თუ გქონია, როცა მარტო სათაური გაქვს და იმის იქით არაფერი?
ეკა: ახლა ზუსტად ეგ ეტაპი მაქვს – ვორდის დოკუმენტები სათაურებით – და ლექსები არ წერია, არც მოთხრობები. ერთი ლექსი მაქვს მაგაზე ისე. “სათაურების სასაფლაოს ლექსი” ჰქვია.
გურამი: ვორდში იწერება შენი ლექსები?
ეკა: კი. ახლა უკვე კი. ფურცლების ჭმუჭნით არ ვწერ ნამდვილად.
მაგრამ მეზიზღება პატარა ეკრანები და წვრილი შრიფტები.
აი, 1998 წელი:
ეს ბლოკნოტი შემომრჩა. ვინახავ, როგორც დიდი სისულელეების აპოთეოზს :დ
გურამი: აი, ბაზარიო. სამზარეულოზე მომიყევი. ძაან გისწორდება, ჰო?
ეკა: სამზარეულო – როგორც რუტინა არა. აი, პირველი, მეორე, მესამე რომ უნდა იყოს, ეგ მღლის, მქანცავს, სახეს მაკარგვინებს. მე მიყვარს მოულოდნელი კულინარია. უცებ ღამის თორმეტზე შემიძლია კენკრის ნამცხვრის ცხობა დავიწყო ან რამე ეგეთი.
მერე დავჯდე, ჩაი დავისხა და უბრალოდ სრულიად ამორალურად მივირთვა. ეს მიყვარს. როცა ჩემივე წესებს ვარღვევ და მეჩვენება, რომ აი, იმ თავისუფლებას ვიბრუნებ.
გურამი: ეგ, რასაც ახლა ჰყვები, მთელი ამ მოულოდნელი კულინარიით, მგონი, ბავშვობის დაუსრულებელ საქმეთაგან ერთ-ერთი უნდა იყოს, არა? ძაან კი ჰგავს!
ეკა: არ ვიცი, შეიძლება. ჩვენს სახლში ყოველთვის ჭამის კულტი იყო. ორი თავი საჭმელი არაფრად ითვლებოდა და მამაჩემი ამბობდა, არაფერი გვაქვს საჭმელი? ნუ, სიგიჟეა ეგეც. ოღონდ, ჩვენ არასოდეს გვშივებია. ძალიან ბევრს ვშრომობდით ამისთვის. მიწაზე. ფიზიკურად.
მეზიზღება ლობიოს აღებაც და სიმინდის მოტეხვაც. რა უსმაილო ადამიანი ვარ, ღმერთო, რა.
გურამი: მიწაზე, ლობიოზე და სიმინდზე რატომ გამახსენდა კი არ ვიცი, მაგრამ შეგიძლია შენი ერთი რომელიმე სიზმარი მომიყვე? თუ გინდა ახალი, თუ გინდა – ძველი. ოღონდ, ნუ მეტყვი, რომ სიზმრებს ვერ ხედავ ან რომ ხედავ, მაგრამ ვერ იმახსოვრებ.
ეკა: გამუდმებით მესიზმრებოდა ერთი სიზმარი. მგონი, ერთი 20 წელი. როგორ მიფრინავს ცაში რაღაც ძალიან პრიალა პარკი და მოულოდნელად როგორ იჭმუჭნება. მერე გაქრა ეს სიზმარი. ახლა შეიძლება ბანალურად ის ფეხსაცმელებიც დამესიზმროს, რომელიც წინა დღეს შემიყვარდა.
გურამი: ბოლოს როდის შეგიყვარდა ფეხსაცმელი?
ეკა: ერთი თვის წინ და ვიყიდე. გაჩვენო? :დ
გურამი: ცხადია.
ეკა: არა, მიტყდება. უბრალოდ, ხანდახან ეს სიყვარული ძალიან ბრმაა.
გურამი:
გურამი: მოთმინებით ვიცდი.
ეკა:
გურამი: ჩემს სპექტაკლზე. აჰჰაჰაჰაჰაჰჰა.
(ესეც იცინის)
ეკა: ჰაჰააა.
გურამი: ერთი წლის წინ, როცა შენ იღებდი ინტერვიუს ჩემგან, მკითხე, რა არის კითხვა, რომელიც გინდა, რომ ინტერვიუში დაგვისვანო. მაშინ ვერ გაგეცი პასუხი. ეგ კი არა, ახლაც არ მიმიგნია პასუხისთვის. მაგრამ სულ მახსოვს. ჰოდა, ეს ინტერვიუ იმ კითხვით დავამთავროთ, ეკას რომ ენდომებოდა, გურამს დაესვა დღეს მისთვის, მაგრამ გურამმა არ დასვა. მოკლედ, ეკა ეკითხება ეკას…
ეკა: ვიცოდი, რო მაგას მკითხავდი :))))
ეკა, ხო იცი, რომ მაგ კითხვაზე მაინც ვერავინ (ან არავინ) გიპასუხებს, რაღას ეკითხები სხვებს?
ეკა: იმიტომ, რომ მაგ კითხვაზე პასუხის გაცემისას ადამიანები ჩაფიქრდებიან ხოლმე და მე მაქვს დრო, მათ დავაკვირდე.
მაგის დედაც, ეკა, რატომ არ ცვლი შენს ცხოვრებას, რატომ არ იცვლი სამსახურს და რატომ არ ხდები ბედნიერი?
[საუბრის დასასრული]