თინა ცხადაძის იაპონური მანგა ვაჟა-ფშაველას მიხედვით – სტუმარ-მასპინძელი
მხატვარ თინა ცხადაძის სერია – Georgian Dark უკვე ბევრმა შეიყვარა, თუმცა ცოტამ იცის, რომ ბოლო პერიოდში თინა ვაჟა-ფშაველას “სტუმარ-მასპინძელზე” მუშაობდა – მალე პოემა იაპონური მანგას სახით გამოიცემა. პოემის მთარგმნელი იასუჰირო კოჯიმაა, გამოცემის დიზაინერი კი – ეთო გაბაშვილი. როგორი იყო მთის ხასიათის იაპონურ კულტურაში გადატანა, რა საერთო აქვთ მხატვრის Dark გოგოებს და აღაზას და როგორია მისი ახალი, უკრაინაზე შექმნილი სერია, წაიკითხეთ ჩვენს ინტერვიუში.
თინა, ბევრჯერ გისაუბრიათ თქვენს ყველაზე პოპულარულ სერიაზე – Georgian Dark, მაგრამ მაინც უნდა გკითხოთ, ვინ არიან ამ სერიის პერსონაჟი ქალები?
ამ სერიის პერსონაჟები არიან ქალები – დედა, ბებია, დიდი ბებია, მეგობრები, ნაცნობები, უბრალოდ გამვლელები… მათი კრებითი, განზოგადებული სახეებია. ხშირად ვიყენებ კონკრეტულ ტიპაჟებს, მათ ხასიათებს და ამის მეშვეობით ვეძებ უფრო ზოგად მხატვრულ ვერსიებს.
ინტერვიუებში ამბობთ, რომ ქართული ხასიათის მძიმე და დაფარული მხარეების კვლევა გაინტერესებთ. ეს, ცხადია, ჩანს თქვენს ნამუშევრებში და როცა მათ ვათვალიერებთ, ალბათ, ყველას ჩვენი ვერსია გვაქვს ამასთან დაკავშირებით. თქვენი აზრი მაინტერესებს, რა არის ეს ქართული ხასიათი, რა დაფარული მხარეები იკვეთება?
ჩემი სუბიექტური აზრით, ესაა ხასიათის ის თვისებები, რომლებიც ყოველთვის არ ჩანდა/ჩანს, მაგრამ ყოველთვის იგრძნობა. ესაა შეკავებული დიდი ენერგია, უკან ჩაბრუნებული, გარკვეული სოციალურ-მენტალური მემკვიდრეობის შედეგი… ესაა ჩუმი და კეთილშობილი, მაგრამ, ამავე დროს, დრამატული შინაგანი მდგომარეობა, პროტესტი. სიძლიერის, უთქმელობის სევდა და მისტიკა… არ არიან ადვილი ქალები…
Georgian Dark-ის შემდეგ როგორი იყო თქვენი პირველი რეაქცია, როდესაც შემოთავაზება მიიღეთ, რომ ვაჟა-ფშაველას “სტუმარ-მასპინძელზე” გემუშავათ, ოღონდ იაპონური მანგას სტილში. რამდენად რთული იყო პირადად თქვენთვის ვაჟა ფშაველასა და მანგას შორის კავშირის დანახვა?
გამოგიტყდებით, რომ ძნელად დავთანხმდი. სამუშაოს მოცულობას როცა გადავხედე, მივხვდი, რომ ეს არ არის ადვილი ამოცანა. ვაჟა ისედაც არანაირად არაა ადვილი, და მისი ზედმიწევნით მანგას სტილში დასურათება ცოტა უცნაურად მეჩვენებოდა. ამიტომ, პირველ რიგში, დავიწყე ნაწარმოების ანალიზი, რათა მეგრძნო, თუ რამდენად მომეცემოდა ჩარევის საშუალება. მე თავიდანვე არ ვფიქრობდი, რომ ეს უნდა ყოფილიყო მხოლოდ ჩემი წარმოსახვით შესრულებული თავისუფალი ვერსია. დიდი სიფრთხილით მივიკვლევდი გზას, რაღაც განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა დამეუფლა ვაჟას მიმართ. ჩემი თავი დავიჭირე იმაში, რომ უკვე შინაგანი დიალოგი მქონდა ავტორთან: აბა ვაჟას ეს თუ მოეწონება, ან აბა ვაჟა ამაში თუ დამეთანხმება-მეთქი. უცნაური მისტიკური ბმა მქონდა, ცოტა გავაფრინე მგონი)))) ვიტყვი, რომ ძალიან დიდი სიამოვნება მომანიჭა ამ პროცესმა და მუშაობის ახალი გამოცდილებაც მივიღე. ჩავუღრმავდი ისეთ რაღაცებს, რაც ადრე ყურადღების მიღმა მრჩებოდა. რაღაცებს ახლებურად მივხვდი, თავიდან გავიგე. ეს მოსამზადებელი სამუშაო ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო. არ ვჩქარობდი, დიდი ხანი მოვანდომე სცენარის გაკეთებას და პერსონაჟების ძებნას. მათაც ველაპარაკებოდი))) ძალიან კონცენტრირებული ვიყავი. და ბოლოს მივხვდი, რომ სულ მთლად მანგას წესების დაცვით ვაჟა-ფშაველას არ გავაკეთებდი. ეს უფრო იქნებოდა წიგნის ილუსტრაციასა და მანგას შორის ერთგვარი შუალედური ვერსია.
რა იყო თქვენთვის მთავარი გამოწვევა ამ პროექტზე მუშაობისას?
მთავარი გამოწვევა იყო, როცა მივხვდი, რომ მიუხედავად ჩემი მანგათი მოხიბვლისა, ვაჟა ასე ადვილად არ ,,გა-მანგავდებოდა”, ამჯერად მხოლოდ ნაწილობრივ “წამომყვა”. ნაწარმოებით ისეთი შეპყრობილობა დამემართა, რომ ვერ გამოვედი მისი ჩამთრევი დრამატული მისტიკისგან. ვაჟა ხომ ჯადოქარიცაა))) ამიტომ, ილუსტრაციებში გამოვიყენე მანგას სტრუქტურა, აუცილებელი ლოგიკური კადრირება, მაგრამ თავად ესკიზები არის უფრო ფუნდამენტური და არა სახალისო-კომიკური. როგორც მანგაკამ (მანგას არტისტი) ამჯერად მანგას წესებთან მიმართებაში ცოტა თვითნებურად ვიმოქმედე და ვფიქრობ, გაამართლა.
“სტუმარ-მასპინძელზე” მუშაობისას რომელი გმირი იყო ყველაზე რთული და რატომ?
ვერ გამოვყოფ. ყველა ძირითადი პერსონაჟი თანაბრად საინტერესო და თან რთული იყო თავისი შინაარსით. თითოეულის მახასიათებლებს დიდხანს ვეძებდი ჩემს ახლობლებში. მიახლოებული წარმოსახვა კი მქონდა, მაგრამ ასევე მჭირდებოდა კონკრეტიკაც მეტი დამაჯერებლობისათვის. ვეცადე, რომ გარეგნობა მთლიანად ყოფილიყო მათი ხასიათიდან, შინაარსიდან გამომდინარე. ნაწარმოებში ხომ თითოეული გმირი ცალკე აღებულიც და ერთადაც აბსოლუტურად სრულფასოვანია.
რამდენად არის კავშირი თქვენ მიერ შექმნილ აღაზას პერსონაჟსა და Georgian Dark-ის ქალებს შორის?
კარგი კითხვაა. დიახ, ვფიქრობ, არის. შინაგანი სიფაქიზით და დრამატიზმით ჰგვანან ერთმანეთს. ასევე, აქვთ კეთილშობილება და დიდბუნებოვნობა. შესაბამისად, გამოვიდა, რომ გარეგნულადაც აქვთ ბევრი საერთო, ანუ არაფერი ზედმეტი გარეგნობაში…
რა იყო ხასიათის ის მთავარი თვისებები, რომელთა გამოხატვაც უმნიშვნელოვანესად მიიჩნიეთ “სტუმარ-მასპინძლის” პერსონაჟებზე მუშაობისას და ვიზუალურად რაში გამოიხატა ეს?
ჩემთვის მთავარი იყო შემექმნა ატმოსფერო. არსობრივი დამეჭირა, ვაჟასეულს მივახლოებოდი. ეს მცდელობები მქონდა როგორც კონკრეტულ პერსონაჟებში, დეტალებში, ასევე საერთო მხატვრულ მთლიანობაში. ვეცადე მეაზროვნა ისე, რომ სრული კონცენტრაცია მქონოდა ამ ერთი შეხედვით ლაკონიური, მკაცრი, მაგრამ მრავალშრიანი ნაწარმოების ილუსტრირების პროცესში და არ გამეშვა ხელიდან უმნიშვნელოვანესი ნიუანსები. ვიზუალურად ეს ალბათ უფრო გამოიხატება კომპოზიციურ საერთო შინაგან პლასტიკაში, კომპონენტების უხილავ ბმაში, სტილისტურ მთლიანობაში… ასევე, ძალიან მინდოდა ილუსტრაციები გარკვეულწილად შემეცნებითიც ყოფილიყო, წიგნი ხომ იაპონელი მკითხველისთვისაცაა, ორ ენაზე იქნება. ესკიზებში გამოვიყენე იმდროინდელი ყოფის ამსახველი მასალა: სახლების არქიტექტურის თავისებურება, ინტერიერი, საგნები, ტანსაცმელი, საბრძოლო აღჭურვილობა და ა.შ.
როდის გამოიცემა მანგა?
ჩვენგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო ცოტა შეფერხდა, თუმცა ახლა მიმდინარეობს მოლაპარაკება ერთ კარგ გამომცემლობასთან და იმედია, მივალთ საერთო შეთანხმებამდე. სავარაუდოდ, ძალიან მალე იქნება.
ახალ სერიაზე მუშაობთ, რომელიც უკრაინას ეხება. მოგვიყევით ამ პროექტის შესახებ.
ეს სერია არის ჩემი მიძღვნა გმირი უკრაინელი ხალხისადმი. რაც ეს საშინელი ომი დაიწყო, კარგა ხანს ვერაფერი გავაკეთე ამ თემაზე. არ შემეძლო. შინაგანად გავშეშდი. მხოლოდ ცოტა ხნის წინ მოვიკრიბე ძალები და შევასრულე დიდი ესკიზი. მთავარი ინსპირაცია იყო “ჩერვონა კალინა” – ცნობილი უკრაინული სიმღერა. ვეცადე, რომ სიმბოლური ნახატი-ძეგლი, ნახატი-მონუმენტი ყოფილიყო. ახლა ისევ ვაგრძელებ ამ სერიაზე მუშაობას, რითაც მინდა გამოვხატო ჩემი დიდი პატივისცემა და სიყვარული ამ საოცარი ქვეყნის მიმართ…