გამოფენის რევიუ – “I HAVE SEEN THE MOON THROUGH THE MUD THAT WASHED ME”- 23.07.2024 მ.შ.

„ქვიარია ის, ვისი გონებაც კულტურულ უტოპიაში მოძრაობს, კულტურის ღობეებს ეჯაჯგურება და ჯერ არდამდგარ მენტალურ ცვლილებებს იხმობს. ქვიარია ის, ვინც სამართლიანობის, ადამიანთა ეკონომიკურ-სოციალური თანასწორობის დამყარებას ცდილობს და გლობალურ მომავალს ინდივიდუალურ მრავალფეროვნებაზე აპროექტებს“.  –  ანდრო დადიანი, ქართული ქვიარ პოეზიის ანთოლოგია,

რედაქტორის სიტყვა, 2023

ბუნება, ბუნებასთან დაკარგული კავშირი, კრიზისი და ადამიანობის კრიტიკული გააზრება დღეს მეცნიერების, ხელოვნების, ფილოსოფიის და თანამედროვე აზროვნების უმთავრესი საკითხებია. გლობალურ კატასტროფებსა და გარემოში არსებულ გამოწვევებზე საპასუხოდ თანამედროვე ხელოვნება რეფლექსურად ვითარდება. ქვიარ მოძრაობა ხელოვნებაში განახლების, სამყაროს ახალი პერსპექტივით გაანალიზების შესაძლებლობას გვაძლევს. სწორედ ამ განახლებას  – ეკოხედვას პერსონალური გამოცდილებისა და შემოქმედებითი დაკვირვების სინთეზით იკვლევს ჯგუფური გამოფენა “I HAVE SEEN THE MOON THROUGH THE MUD THAT WASHED ME“. გამოფენა გორის ხელოვნების სახლში 2024 წლის ივნისში 4 თანამედროვე ქართველი ქვიარ ხელოვანის ექსპოზიციას წარმოადგენდა. მონაწილე ხელოვანები დავით აფაქიძე, ნინო გოდერიძე, მარიკო ჭანტურია და ლაშა ყაბანაშვილი თავიანთი სახელოვნებო პრაქტიკით 2022 წელს ქვიარ კოლექტივის, ფუნგუსის პლატფორმაზე დაუკავშირდნენ ერთმანეთს. ფუნგუსი პირველი კოლექტივია უახლეს  ქართულ სახელოვნებო სივრცეში, რომელიც 2021 წელს დაფუძნდა და იდენტობის არაბინარულობაზე კვლევით ქვიარ ხელოვნების მიმართულებას ადგილობრივ რეალობაში ავითარებს. ეს კოლექტიური პრაქტიკა გამოფენის ჯგუფისთვისაც მნიშვნელოვანი გამოცდილება იყო. გორის სახლში წარმოდგენილმა საგამოფენო იდეამ კი, ფუნგუსის კოლექტივისგან დამოუკიდებლად, მონაწილე ხელოვანების ინდივიდუალური კვლევები გააერთიანა. გამოფენის ძირითადი კონცეფცია ვაჟა-ფშაველას პოემის – „გველისმჭამელის“ შთაგონებას დაეყრდნო. გამოფენა არ ფოკუსირდება ადგილობრივ გარემოზე, თავისი ზოგადი კონცეფციით გლობალურ საკითხებს შეეხება და ამავდროულად, ინტერპრეტაციისა და სხვადასხვა თემაზე მსჯელობის საშუალებას გვაძლევს. შევეცდებით ამ წერილში არა მხოლოდ გამოფენაზე წარმოდგენილი ნამუშევრების მიმოხილვა შემოგთავაზოთ, არამედ თემატურად მნიშვნელოვანი საკითხების განხილვით ვისაუბროთ იმ კონტექსტზე, რაზეც ამ გამოფენამ კიდევ ერთხელ დამაფიქრა. 

ქვიარ ფემინიზმი და დეცენტრალიზაცია

გამოფენის კონცეფცია ეკოლოგიის, ბუნებასთან თანაზიარობის კრიზისს ქვიარობის პრიზმიდან ფართოდ განიხილავს. მულტიმედიურ ნამუშევრებში ერთმანეთთან გადაჯაჭვულია პერსონალური აღქმა, გარემოს გავლენა და ამ გავლენების თანაარსებობა. ნამუშევრებში განსხვავებულ ფორმატებში იკვეთება შერეული, „გადაღვრადი“ სინთეზურობა, რაც საგნებს, სივრცეს, ადამიანებს, სხეულებს და ადგილებს მეტა პოეტური განწყობით აკავშირებს. ამგვარი ფორმაცია არაერთმნიშვნელოვან, არასწორხაზოვან და არადუალისტურ გაგებას განაპირობებს. ეს ქვიარ ხედვაა, რაც გამორიცხავს მოხელთებად, ბინარულ, მკვეთრად დაპირისპირებულ თეზა / ანტითეზის პრინციპებს. ქვიარი, როგორც ტერმინი დღევანდელ სამყაროში 1980-იანი წლებისგან განსხვავებით ფართოვდება და არამხოლოდ სექსუალური იდენტობის კვლევას მიემართება. საინტერესოა, Queer სიტყვის ეტიმოლოგიაზე ფილოსოფოსის, გიორგი მაისურაძის განმარტება, რომელსაც ის ახლახან გამოცემული ქართული ქვიარ პოეზიის ანთოლოგიის შესავალში აღნიშნავს: „ინგლისურ ენაში დამკვიდრებული ეს სიტყვა გერმანული წარმოშობისაა, რომელშიც quer შუალედურ მდგომარეობას  – არც იქ და არც აქ მყოფს აღნიშნავს.“  

ამგვარი არამოსაზღვრული მდგომარეობა გამოფენის ექსპოზიციაშიც გამოვლინდა, რამდენადაც ცალკეული ნამუშევრების სივრცული წარმოდგენით მონაწილე ხელოვანები, ჩემეული აღქმით, რეალობის გაფართოებულ ხედვას უტოპიურის (მიუღწევლად სასურველის) და დისტოპიურის  (განცალკევებულის, გამიჯნულის) გადაკვეთით შეეცადნენ. მარიკო ჭანტურიას მთის პეიზაჟებისა და ლანდშაფტების ფოტოინსტალაციები, დავით აფაქიძის გადამწვარი ტყის ასოციაციით შექმნილი ვიტრაჟული შირმა, ნინო გოდერიძის ფრინველისა და ფემინურის გამთლიანებული სახეხატი, მოფუთფუთე ჭიანჭველების ბუდესთან ერთად და ლაშა ყაბანაშვილის ტალახსა და მტვერში ფიქსირებული, ხელოვნური ინტელექტის მიერ გენერირებული გამოსახულებების კოლაჟი შუალედურ, რღვევად, პროცესუალურ, გარდაქმნად მდგომარეობებს ასახავენ. 

ვფიქრობ, სწორედ წარმოსახვისა და რეალობის ამგვარი გარდაქმნადი სიმბიოზით – შუალედურ პოზიციათა გაერთიანებით, გამოფენა ქვიარ ხელოვნებაში ცალკე მიმართულებად განვითარებულ ქვიარ ეკოფემინიზმს ეხმიანება. მკვლევარი გრეტა გაარდი თავის ესეიში „ქვიარ ეკოფემინიზმიკენ“ სამყაროსეული გაგების იმ ვერსიას გვთავაზობს, სადაც გაკრიტიკებულია ბუნებაზე ზემოქმედების დომინაციურად გამოყენებითი პრაქტიკები, რომელთა მიხედვით ყალიბდება ბუნების ცალსახოვანი ესთეტიზირება და ფემინიზირება,  ძალადობრივი და ჩაგვრითი სტრუქტურების უწყვეტ იერარქიულ ჯაჭვში დიქოტომიური, შეპირისპირებადი მოდელები დღემდე კაცობრიობის სოციალურ წესრიგს განსაზღვრავენ. გრეტა გრაანი თავის წერილში დასკვნის სახით გვთავაზობს: „დღეს, ყველაფერი, რაც კი ბუნებასთან და ეროტიკულთან ასოცირდება, კვლავინდებურად განიცდის დასავლური კულტურის მრავალსაუკუნოვანი კოლონიზაციის გავლენას. გავლენას განვიცდით სწორედ ჩვენს საკუთარ სხეულებსა და ყოველდღიურ ცხოვრებაზე. კოლონიზაციაზე უარის თქმა მოითხოვს ეროტიკულის მიღებას მთელი თავისი მრავალფეროვნებით და კოალიციების შექმნას ისეთი დემოკრატიული, ეკოლოგიური კულტურის ასაშენებლად, რომელიც ჩვენს კოლექტიურ გათავისუფლებაზე იქნება დაფუძნებული.“

დღევანდელ ჩვენს ადგილობრივ ქართულ რეალობაში როგორ შეგვიძლია  ვიფიქროთ „კოლექტიურ გათავისუფლებასა“ და ქვიარ ეკოფემინიზმზე? დამოუკიდებელი საქართველოს უახლეს პერიოდში რყევადი არასტაბილურობა პოლიტიკური ინტრიგებითა და პროპაგანდისტული აზროვნებით საზრდოობს და დაყოფის, გახლეჩის და მტრის ხატის შექმნისკენაა მიმართული.  ქვეყანაში ქვიარი ღიად მონიშნულია, როგორც საბოტაჟი ეროვნულობაზე. ღიად გაცხადებული პარადოქსული, ადამიანის უფლებების შემზღუდავი კანონები კი არა მოქალაქეებს, არამედ ფსევდო ღირებულებებს იცავენ. ამ პირობებში ქვიარი თავისი დენადი, მოუხელთებელი რეზისტენტულობით აგრძელებს არსებობას, ის სხვადასხვა კონტექსტით იჭრება კულტურის დღის წესრიგში და გავლენას ახდენს კულტურის პროცესზე. სწორედ ამ შეუქცევადი პროცესის ნაწილად მიმაჩნია კულტურის დეცენტრალიზაციის გარდაუვალობაც, რომელიც ნელი რიტმით მაგრამ უწყვეტად მიმდინარეობს საქართველოში. ერთ-ერთი ასეთი გამორჩეულად აქტიური სახელოვნებო ინსტიტუცია, გორის ხელოვნების სახლი, სახელოვნებო რუკაზე აქტიურად მონიშნულია. გორის ხელოვნების სახლი 2022 წლიდან სახელოვნებო ავტონომიურ პროცესებს სისტემურად ღია კონკურსის ფარგლებში ახორციელებს და  სხვადასხვა ექსპერიმენტულ გამოფენას მასპინძლობს. გორი, რომელიც თავისი საბჭოთა წარსულით, ბელადის კულტს  უკავშირდება  და სტალინის სამშობლოდაა ასოცირებული. ამ სტერეოტიპულ მიდგომას კულტურის დეცენტრალიზაციის გზით და ახალგაზრდა ფოტოგრაფთა კლუბის თავდაუზოგავი ენთუზიაზმით არღვევს.   ამ ახალგაზრდების ინიციატივით გორის ისტორიული კონტექსტი განახლებულად გადააზრებული ხდება, რამდენადაც ალტერნატიული დიალოგის სივრცეს სთავაზობს ადგილობრივებს. ამ ფორმით გორის ხელოვნების სახლი უპირისპირდება საბჭოთა წარსულის დომინანტურ მარწუხებს. მნიშვნელოვან ნაბიჯად მიმაჩნია, რომ სწორედ გორის ხელოვნების სახლმა უმასპინძლა აღნიშნულ გამოფენას იმ პირობებში, როდესაც საქართველოში ქვიარ ხელოვნება მარგინალიზებული, არაინსტიტუციური და ხშირად შეზღუდულიც კია. 

ტალახიდან დანახული მთვარე და განბანის რიტუალი

გამოფენის სათაური, რომელიც ქართულად არაა თარგმნილი, მნიშვნელოვან თეზისებს შეიცავს. „მე“ –  აქტორი, ვინც განიბანა და დაინახა მთვარე ტალახიდან,  სათაურში ავლენს სპირიტუალიზმისკენ  სწრაფვას, რაც გამოფენის კონცეფციასა და ნამუშევრებშიც განივრცობა. მთვარე კი, რომელიც კლასიკური რომანტიზმის მთავარი სიმბოლოა, აქ ტალახის ფონზე, „უცნაური“, ორმაგი კოდირების და ქვიარ მზერის ობიექტად იქცევა. ქვიარ მზერაზე ხელოვნებათმცოდნე ქეთი შავგულიძე შემდეგ თეზისს ავითარებს: „ის [ქვიარ] მზერაა, რომელსაც აქვს სხვა რაკურსი, ტრაექტორია. ის საშუალებაა დავსვათ ახალი აქცენტები, გამოვკვეთოთ ახალი ასპექტები, აღმოვაჩინოთ და მოვყვეთ ახალი ისტორიები – დაკარგული, გამქრალი, რეპრესირებული ამბები… ის მნიშვნელოვანი ხედვის წერტილია იმის აღსაქმელად, თუ რა არის ურთიერთობა და როგორ შეიძლება იყოს ის. ეს მზერაა, რომელიც არ აფიქსირებს, არ ცდილობს კლასიფიცირებას.“ (სხვა მზერა, ცის ფერი, ქვიარ ამბავი ქართულ ხელოვნებაში, 2023)

 ხელოვანის, როგორც შემოქმედი სუბიექტის „მე-ს“ მრავალგვარობა არა კლასიფიცირებადი, განახლებული რაკურსით ვითარდება საგამოფენო ნამუშევრებშიც და მონაწილეებიც სხვადასხვა დაკვირვების წერტილიდან იკვლევენ ადამიანის და ბუნების ურთიერთკავშირს. 

ბუნების ურყევ ტრანსფორმაციას ციკლურად წარმოადგენს ლაშა ყაბანაშვილის ნამუშევარი „რაღაც, რასაც ზოგჯერ ჩემთვის ვაკეთებ.“  ხელოვნური ინტელექტით გენერირებადი ბეჭდური პრინტი საგამოფენო სივრცის მრგვალ კედელს რკალად გაუყვება და ამ დინამიკაში კულტურულ დუალიზმთან დაპირისპირებას ასახავს. ადამიანების, ბუნებისა და ცხოველების ობიექტად ქცეული დეტალები კოლაჟურად სიცოცხლისა და სიკვდილის ციკლებს წარმოადგენს და ამავდროულად, ხაზს უსვამს სიკვდილს, როგორც განახლების განუყოფელ ნაწილს. ეს კვლევა ცხოვრების უწყვეტ ტრანსფორმაციულობას და ციკლურობასთან კავშირით ადამიანს ბუნების ფართო ცვალებად გარემოსთან აკავშირებს.  ნამუშევარში გამოკვეთილი ტექნოლოგიისა და ბუნების შეკავშირების მცდელობა აბსტრაქტულ იერსახეს იძენს და როგორც ხელოვანი განმარტავს, ინტერპრეტაციას უტოვებს აღმქმელს.

 მარიკო ჭანტურია თავისი ადგილ-სპეციფიკური ფოტოინსტალაციით „უსახელო“ პირად მეხსიერებას გარემოსდაცვითი პერსპექტივიდან შეისწავლის.  ორმაგ მინასა და დაჟანგულ რკინაზე ექსპერიმენტული ფოტოანაბეჭდებით ხელოვანი მთიან რეგიონებში გადაღებულ ფოტოებს გამოსახავს, როგორც ადგილის მოგონებას და ამავდროულად, ადამიანის ბუნებრივ გარემოზე ზემოქმედების კვალს. კონტრასტი ბუნებასა და მრეწველობას შორის, სიმბოლურად ჟანგიანი რკინისა და გამჭვირვალე შუშის ერთობლიობით შეგვიძლია აღვიქვათ. გამოსახულების, მასალის და თავად ადგილის არაკონკრეტულობა ერთგვარ ბიძგს გვაძლევს დავინახოთ რაღაც, რაც ზედაპირზე არაა აშკარა. რა არის ის, რასაც ვიყენებთ? რა არის ის, რასაც მეხსიერებით ვინახავთ და რასაც შემდეგ გავიხსენებთ? 

 გამოფენა დაფარული, კოდირებული თუ ჰიბრიდული გამომსახველობით ახალ მგრძნობელობას ბადებს. ვიხსენებ ნაბეჭდ ობიექტს, რომელიც საგამოფენო სივრცეში გამჭოლი და ამავდროულად, ირიბი მზერით მაკვირდებოდა. ეს ფემინური და ფრინველის სახიანი არსების გამოსახულება ხელოვან ნინო გოდერიძის ავტოპორტრეტია. ხელოვანი როგორც კიბორგი და არაცალსახად ადამიანი, ისე წარმოაჩენს საკუთარ სხეულს.  გამოსახულება მთლიანი ინსტალაციის ნაწილია. მსგავსად გოდერიძის სხვა ნამუშევრებისა,  აღნიშნული ნამუშევარიც მასალის კვლევასა და ქვიარ იდენტობის ანალიზს შეეხება. ამ ინსტალაციაშიც  ბიო პლასტიკური მასალის გადამუშავებით ადამიანის სხეულის დეტალები, ჭიანჭველას 3D ბეჭდურ გამოსახულებასთან დაქსაქსულად, სივრცეში გაფანტულ ობიექტებს წარმოდგებიან. ჩემთვის გოდერიძის ეს რამდენიმეკომპონენტიანი ნამუშევარი, ჭარბი მოხმარების კრიტიკასთან ერთად, მომხმარებლობის დეგრადაციასაც ეხმიანება. გადიდებული, ბიო პლასტიკის მასალით დაბეჭდილი ჭიანჭველა კი მაფიქრებს, რომ მას ჩვენზე – ადამიანებზე ხმამაღლა ფიქრიც კი შეუძლია.

ფიქრის და განცდების სტატიკურ და ამავდროულად, დინამიკურ გადაწყვეტას ვხვდებით დავით აფაქიძის ინსტალაციაში, რომელიც გამოფენის ცენტრალურ სივრცეში  ერთგვარ გამიზნულ ზღუდეს, ბარიერს წარმოქმნიდა. მოელვარე ვიტრაჟის მიმზიდველობა ახლო დისტანციიდან დაკვირვებას სთხოვდა მნახველს. აფაქიძის ვიტრაჟი ერთგვარი პორტალიც გახდა ჩემს წარმოსახვაში და ავტორის ბავშვობისდროინდელი მოგონება  – წლების წინ გადამწვარი სოფლის ტყის შესახებ  თავიდან გააცოცხლა. ვიტრაჟი  – ფუნქციური შირმა და დეკორატიული ობიექტი, დაფარვის, შენიღბვის სიმბოლოცაა. პირადად ჩემთვის აფაქიძის ეს გადაწყვეტა საგამოფენო სივრცეში  ბუნებასთან გაწყვეტილ სულიერ კავშირს აცხადებდა. ფერადოვანი ცეცხლის ალებმა ყველა იმ გადამწვარ ხეზე დამაფიქრა, რომელიც ადამიანის უხეში ჩარევის შედეგად განადგურდა. თავად ხელოვანისთვის კი ცეცხლი, არა მხოლოდ განადგურებისა და დანაკარგის,  არამედ განწმენდის სიმბოლოცაა. 

 დრო და გარემო

 ავტორების განსხვავებულ მედიუმებში წარმოდგენილ საგამოფენო ნამუშევრებში საერთოა  მიმართებათა ჯაჭვი – ერთგვარი ტრანსფორმაციული ციკლი. განცდა, განცდის ფიქსაცია, გასაგნება და გასაგნების განცდაში დაბრუნება – აი ამ პროცესის უწყვეტობა სიმპტომურია და დღევანდელობას უკავშირდება. ამგვარი გამოვლინება დღეს თანამედროვე ადამიანს სამყაროსთან ახალი სააზროვნო მოდელით აკავშირებს. ეს კავშირი ჩემთვის უახლოვდება ობიექტზე ორიენტირებულ ონტოლოგიას. თანამედროვე ფილოსოფოსის, გრემ ჰარმანის ეს ნაშრომი (რომლის გაბრიელ თოლორაიას მიერ შესრულებულ შესანიშნავ ქართულენოვან თარგმანსაც ამ გამოფენაზე ფიქრის პროცესში პარალელურად ვეცნობოდი) გვთავაზობს სამყაროს, სადაც არცერთი არსება, ადამიანი თუ მოვლენა არაა დაწინაურებულ პოზიციაში. ობიექტისა და მისი აღქმის ამგვარი მოდელი იზიარებს  შემდეგ გაგებას: “ესთეტიკური გამოცდილება, როგორც ობიექტის არალიტერატურული წვდომის ფორმა, ოოო-სთვის (ობიექტზე ორიენტირებული ონტოლოგიისთვის) არსებითია. ის ჩნდება, როცა გრძნობადი თვისებები აღარ ეკუთვნის ჩვეულ გრძნობად ობიექტს და მის ნაცვლად რეალურ ობიექტს გადაეცემა, რომელიც აუცილებლობით უკუექცევა ყოველგვარ წვდომას.”

 ცოდნა, როგორც არა ურყევი მოცემულობა, არამედ მუდმივი თანაზიარობის საწინდარი, საკვანძო მომენტია გამოფენის ინსპირაციული ნაწარმოებისთვის, ვაჟა-ფშაველას პოემაში “გველისმჭამელი”. 1901 წელს დაწერილ ამ ნაწარმოებში ვაჟა თავის გმირს, ხოგაის მინდიას გამორჩეულ ძალას ანიჭებს. ეს ძალაა ზებუნებრივი უნარი – ცოდნა, ადამიანისთვის მიუწვდომელი სამყაროსა და ბუნების შესახებ. მინდიას ეს უნარი – ცოცხალ არსებათა ენა გაეგო, იმდენად განასხვავებდა მას თავისივე სოციუმისგან, რომ კრიზისული დაპირისპირება წარმოქმნა. Მიუხედავად იმისა, რომ დღევანდელ სამყაროში გარკვეული ფილოსოფიური თუ სამეცნიერო მიმართულებები ცოდნის კლასიკურ დომინანტურ ფლობას აკრიტიკებენ და ობიექტის თანაბარმნიშვნელოვნებას განიხილავენ, თანამედროვე სამყარო დომინაციის, ძალადობის, დაპირისპირების უხეშ ფორმებს ამკვიდრებს. Ძალადობის დაკანონება ბუნებრივი აქსიომად იქცა. მიმართება ბუნებრივთან კი უკომპრომისოდ გამომყენებლურია. Ბუნებრივი და არაბუნებრივი დღეს საკამათო კონსტრუქციებია. საუკუნის წინანდელ პოემაში ხოგაის მინდია, თავისი გამორჩეული უნარით, არაბუნებრივად აღიქვა მისმა თემმა. მინდიას ღრმა, თითქმის წამლეკავი ემპათია კი მისთვისვე  დაუძლეველ ტკივილად იქცა. “გველისმჭამელი” დღესაც აღელვებს თანამედროვე ადამიანს, რომელსაც დიდად არაფერი შეუცვლია, იმისთვის, რომ მეტად გაეგო მის გარშემო არსებული სამყაროს ენა. აქ საგულისხმოა, რომ ადამიანი არაა ერთეული სუბიექტი, არამედ პოლიტიკური სისტემებისა და არსებული კრიზისების მხოლობითი თვითია, თანამედროვე დროება კი ბუნებასთან ღია ომშია ჩაბმული.  Როდის გავიგებთ ბუნების ენას? Როდის შევიგრძნობთ ახალ რეალობას და გადავლახავთ შიშს? 

დასკვნის სახით მსურს აღვნიშნო, რომ მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად მნიშვნელოვან თემებს გადაიაზრებს გამოფენა და მისი მონაწილეები, მწვავე კრიტიკულ  საკითხად რჩება, რამდენად აღქმადია ეს საზოგადოებაში? არის თუ არა ინკლუზიური ეს ცოდნა და მიდგომა? ან როგორ გავხადოთ ის მეტად ხელმისაწვდომი? როგორ ვაწარმოოთ დიალოგი კრიზისზე ისე, რომ თავად არ გავიხლართოთ პრივილეგიისა და კრიზისის დომინაციაში? ან საერთოდ, როგორ იწყება დიალოგი, როდესაც ერთმანეთთან მუდმივი ბარიკადების აღმართვით ვართ დაკავებული, ერთმანეთის ენა არ გვესმის და სამყაროს დანაწევრებულ მოსაზღვრულ მოცემულობად განვიხილავთ? უსასრულოდ შეგვიძლია კრიტიკული კითხვების დასმა, თუმცა ყველაზე Მნიშვნელოვანია, რომ გამოფენა დღევანდელი სამყაროს პულსაციას ეხმიანება და ცდილობს ის თემატიკა შესთავაზოს ადგილობრივ საზოგადოებას, რომელსაც მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში სხვადასხვა ფორმით იკვლევენ. ამ Რევიუზე წერის პროცესში თანამედროვე კონცეფციებით და ახალი შინაარსებით გამორჩეულ საგალერეო სივრცეში, ლონდონის სერპანტინის გალერეაში,  ერთ-ერთ საჯარო დისკუსიას დავესწარი, სადაც საუბრების ციკლი სწორედ ბუნებისა და ადამიანის კავშირს შეეხებოდა. Მონაწილე სპიკერებიდან ერთ-ერთი ხელოვანი მიწის გაგების პერსპექტივას პერფორმატიულად აცნობდა აუდიტორიას. ამავდროულად, განიხილავდა, რომ ბუნება თავისი არსით ხშირად შემზარავი და ბრუტალურიცაა,  და ბუნების საიდუმლოს ინტუიციური მგრძნობელობა ხშირად დაბლაგვებული გვაქვს. სად არის შეხების წერტილი, რომელიც ამ მგრძნობელობას აღადგენს? Ხელოვნება  – ერთ-ერთი გზა და აზროვნების ფორმაა, რომელიც ამ შეხებისკენ გვიბიძგებს. Მთავარია ალბათ შევძლოთ, თვალი გავუსწოროთ რეალობის ფართო გაგებას, სადაც მთვარე შესაძლოა ტალახიდან ანათებდეს… 

მარიამ შერგელაშვილი

ხელოვნებათმცოდნე, დამოუკიდებელი მკვლევარი

23.07.2024

გამოყენებული ლიტერატურა:

•  ქართული ქვიარ პოეზიის ანთოლოგია, რედაქტორის სიტყვა. ავტორი, შემდგენელი რედაქტორი ანდრო დადიანი, გამომცემლობა ინდიგო creative collective spectrum-თან თანამშრომლობით, 2023
•  ქართული ქვიარ პოეზიის ანთოლოგია, წინასიტყვაობა “Პატარა ბიჭი დამეკარგა”, ავტორი გიორგი მაისურაძე, გამომცემლობა ინდიგო creative collective spectrum-თან თანამშრომლობით, 2023
•  სხვა მზერა, ავტორი ქეთევან (ქეთი) შავგულიძე, სტატია წიგნიდან “ცის ფერი, ქვიარ ამბავი ქართულ ხელოვნებაში”, 2023
• ქვიარ ეკოფემინიზმისკენ, ავტორი გრეტა გაარდი, ჟურნალი Hypatia, 1997,  გამომცემლობა Wiley, მთარგმნელი დეა რუსიშვილი, ქართულენოვანი წყარო ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი
• ობიექტზე ორიენტირებული ონტოლოგია: ახალი ყველაფრის თეორია, ავტორი გრემ ჰარმანი, მთარგმნელი გაბრიელ თოლორაია, გამომცემლობა ინტელექტი, 2023