დიდთოვლობა და სხვა გამოწვევები საქართველოს სოციალურ პირობებში
ფოტო: ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერია
ავტორი: თამთა ღონღაძე
გარემოსდაცვითი ინფორმაციისა და განათლების ცენტრი ამბობს, რომ გლობალური დათბობა არის რეალური პრობლემა და აუცილებელია დროული ქმედებები, რათა შემცირდეს ზიანი და არ შეფერხდეს ქვეყნის განვითარება. ამ მიზნით საქართველო შეუერთდა მონრეალის ოქმის კიგალის ცვლილებას, რაც გულისხმობს „საერთაშორისო ძალისხმევას გლობალური დათბობის მაღალი პოტენციალის მქონე ნივთიერებების — წყალბადფტორნახშირბადების მოხმარების შესამცირებლად“.
კლიმატის ცვლილების საფრთხეები საქართველოს პირობებში კიდევ უფრო დიდ საშიშროებად გამოიყურება, რადგან ნებისმიერი გლობალური გამოწვევების წინაშე ბუნებრივია მეტი გამძლეობა სოციალურ-ეკონომიკურად ძლიერ და სტაბილურ ქვეყნებს აქვთ.
ბოლო დღეების დიდთოვლობამ მოსახლეობის აქამდეც ცხადი სიღატაკე, კიდევ ერთხელ დაადასტურა. წყალბადფტორნახშირბადების მოხმარების შემცირების პარალელურად სოციალური სტაბილურობაც რომ უზრუნველეყო სახელმწიფოს, ალბათ უფრო საგრძნობი იქნებოდა უსაფრთხოება და მდგრადი განვითარება.
მარტივი რეკომენდაციების განხილვაც ნათელს ხდის ქვეყნის დაუცველობას ბუნებრივი გამოწვევების წინაშე.
პირველადი გასათვალისწინებელი რეკომენდაცია, რომელსაც ამ საკითხებში გამოცდილი პირი მოგვცემს შემდეგია: რთულ გეოლოგიურ ნიადაგზე მცხოვრებ ოჯახებს სახლში უნდა ჰქონდეთ სხვადასხვა საკვების, კონსერვების, ბუტილირებული წყლისა და წამლების მარაგი, ასევე, რამდენიმე ფავერბანკი. ყველაფერს თავისი ვადა აქვს, ამიტომ პერიოდულად საჭიროა განვაახლოთ კიდეც ისინი.
უსაფრთხოებისთვის ამ მინიმალური რჩევის გათვალისწინება წესით არ უნდა იყოს რთული, თუმცა, ჩვენს რეალობაში ნამდვილად დიდი პრობლემაა. მოსახლეობა სტიქიის დაწყებიდან მეორე-მესამე დღესვე საკვების მიწოდებას ითხოვდა, იმიტომ, რომ შინ მხოლოდ ერთი დღიდან მეორე დღემდე საკმარისი რესურსი ჰქონდათ. ეს სიღატაკე არაა მხოლოდ ერთეულ ოჯახებში. ადამიანების დიდი ნაწილი სოფლის პატარა მაღაზიებში აღებული ნისიიდან ნისიამდე არსებობს. ასეთ რეალობაში უწევთ შვილიშვილების რჩენა ბებიებს, ავადმყოფ ადამიანებს — მშობლების, სხვა მშობლებს — ინვალიდი შვილებისა და სხვ.
გარდა ამისა, სტიქიისგან დაზიანებული საცხოვრებლების დიდი ნაწილი არა მხოლოდ მოსახლეობის სიღატაკეს გვიმხელს, არამედ იმასაც, რომ ისინი დიდთოვლობამდეც ავარიულ მდგომარეობაში იყო და ადამიანები სტიქიის გარეშეც სიცოცხლისთვის საშიშ პირობებში ცხოვრობენ.
ამ სიღატაკეში მდგრადი განვითარება წყალბადფტორნახშირბადების მოხმარების შემცირებით ბუტაფორიადაც კი ვერ ისახება და კანადურ სტანდარტს ეკონომიკური სტაბილურობის შექმნის მცდელობა უფრო მიგვაახლოებდა.
შემდეგი გასათვალისწინებელი რეკომენდაციაა, რომ გეოლოგიურად საშიშ ადგილებში იყოს შესაბამისი ტექნიკა და ინფრასტრუქტურა, რაც სახელმწიფოს არ აღმოაჩნდა. ვერ მოხერხდა გზების სრული გასუფთავება არათუ მაღალმთიან რეგიონებში, არამედ — ბათუმშიც კი. სტიქიის დაწყებიდან ერთი კვირის შემდეგ გაწმენდილია ძირითადად რაიონული ცენტრები, ხოლო ძიმითში, უჩხუბში, შრომაში, მამათასა და სხვა სოფლებში ოჯახების ნაწილი ისევ მოწყვეტილია გარესამყაროს, ითხოვს დახმარებას, საკვების, წყლისა და მედიკამენტების მიწოდებას.
ბუნებრივი გამოწვევებისადმი სახელმწიფოს მოუმზადებლობის ახსნა ასე სცადა ბათუმის საკრებულოში ქართული ოცნების წარმომადგენელმა: „წინააღმდეგ ვიქნებოდი, რომ 4 დღის გამო ვიყიდოთ ჩვენ 10-20 მილიონიანი ტექნიკა და დავაყენოთ 4-5 წელი ტყუილად“. ეს მაშინ, როცა ბოლო წლებში პრემიების, მივლინებების, ბანკეტებისა და საახალწლო კონცერტების მილიონობით ხარჯი მილიარდს აჭარბებს.
არადა გარემოსდაცვითი ინფორმაციის ცენტრი ამბობს, რომ „რთული რელიეფური, გეოლოგიური და კლიმატური პირობების გამო ბუნების სტიქიური მოვლენები საქართველოში მასშტაბურია, განმეორებადობა — მაღალი“. სასკოლო სახელმძღვანელოც კი ასწავლის ბავშვებს, რომ საქართველოს „50%-ზე მეტი ზვავსაშიშ ზონაში მდებარეობს. ეს მოვლენა განსაკუთრებით ინტენსიური ხასიათისაა საშუალო და მაღალმთიან ზონაში“.
ცხადია, დიდი ხანია გვქონდა იმისი წინაპირობა, რომ ქვეყანა ყოფილიყო აღჭურვილი დიდთოვლობის, ღვარცოფებისა და სხვა სტიქიური მოვლენებისგან მოსახლეობის დასაცავად და ზიანის შესამცირებლად. ახლა კი საკითხავია, როგორ ემზადება სახელმწიფო მოსალოდნელი წყალდიდობებისთვის, იმიტომ, რომ, სპეციალისტების თქმით, თოვლი ძალიან სწრაფად დაიწყებს დნობას.
Spring is coming…