ქართული საბჭოთა პრესა, ხალხი და ინტელიგენცია 9 აპრილის ტრაგედიის დღეებში – არქივი

 

1989 წელს ქართული პრესა ჯერ კიდევ მთლიანად საბჭოთა ხელისუფლების ორგანოებს ექვემდებარებოდა და მათი ნაწილი იყო. შესაბამისად, 9 აპრილის ტრაგედიამდე და მის შემდგომი პერიოდის გაშუქებისას ქართულ საბჭოთა გაზეთებში გამოქვეყნებული მასალები ჩვეულებრივ გადიოდა კომპარტიისა და უშიშროების ტრადიციულ ფილტრებში.

ამის მიუხედავად, 9 აპრილის პერიოდის პრესის დათვალიერება მაინც საინტერესოა, რადგან გარკვეული იდეოლოგიური დამუშავების მიუხედავად, წამყვანი ქართული საბჭოთა გაზეთების საშუალებით შეიძლება ნაწილობრივ აღვიდგინოთ ქვეყანაში, და განსაკუთრებით კი – თბილისში განვითარებული მოვლენების სურათი რუსთაველზე მომხდარი ტრაგედიის პერიოდში.

როგორც ცნობილია, 1989 წლის 18 მარტს აფხაზეთში ჩატარდა ე. წ. „ლიხნის ასამბლეა“, სადაც რამდენიმე ათასმა აფხაზმა საქართველოსგან გამოყოფა მოითხოვა, რაც რეალურად გახდა კიდეც თბილისში, რუსთაველის გამზირზე საპროტესტო აქციის დაწყების მიზეზი.

შესაბამისად, 1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედიამდე, ქართულ საბჭოთა პრესაში ხშირად გვხვდება ინფორმაცია აფხაზეთში განვითარებული მოვლენების შესახებ, ისევე როგორც ქართულ-აფხაზური ურთიერთობების სხვადასხვაგვარი შეფასებები:

 

 

 

აფხაზეთში ამ დროს ჯერ კიდევ დაძაბული მდგომარეობაა:

 

 

იბეჭდება სტატიები აფხაზეთისა და აფხაზების ისტორიის შესახებ:

 

 

 

თბილისში საპროტესტო აქციის დარბევამდე გაზეთები დაძაბულობის განეიტრალებასა და მომიტინგეების დისკრედიტაციას ცდილობენ:

 

 

 

9 აპრილის დილას, დარბევიდან რამდენიმე საათში საქართველოს მთავარი გაზეთის – “კომუნისტის” პირველი გვერდი ასე გამოიყურება:

 

 

გაზეთები აქვეყნებენ რუსი გენერლის, თბილისის სამხედრო კომენდანტის – როდიონოვის მიმართვას ქალაქში კომენდანტის საათის შემოღებასთან დაკავშირებით:

 

 

 

დარბევამდე ერთი დღით ადრე – 8 აპრილს, საბჭოთა კავშირის უმაღლესი საბჭოს ბრძანებულებით, ცვლილებები შედის “სახელმწიფო დანაშაულისთვის სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის შესახებ” კანონში:

 

 

ინტერვიუ თბილისის შინაგან საქმეთა სამმართველოს უფროსთან – რომან გვენცაძესთან:

 

პრესაში ქვეყნდება საზოგადო მოღვაწეებისა და მკითხველების წერილები, მიმართვები და სამძიმრები.

ვახუშტი კოტეტიშვილის წერილი:

 

 

ჭაბუა ამირეჯიბის წერილი:

 

 

ყოველდღიური ანგარიშები ქვეყანაში არსებულ მგომარეობასთან დაკავშირებით:

 

 

კომენდანტის საათის ანგარიში 11 აპრილისთვის:

 

 

10 აპრილს ედუარს შევარდნაძე ხვდება საავიაციო გაერთიანების წარმომადგენლებს:

 

 

14 აპრილს ჯუმბერ პატიაშვილი ტოვებს საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობას და მის ადგილს იკავებს გივი გუმბარიძე:

 

 

 

 

გაზეთები ხშირად ბეჭდავენ სხვადასხვა მოკავშირე რესპუბლიკებიდან მიღებულ სამძიმრისა და თანადგომის წერილებს:

 

 

კომენდანტის საათი 14 აპრილისთვის:

 

 

9 აპრილს დაღუპული მოქალაქეების დაკრძალვა მასობრივ სამგლოვიარო აქციაში გადადის:

 

 

გია ნოდიას წერილი მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით:

 

 

ოთარ ჭილაძის წერილი:

 

 

გივი ალხაზიშვილის ლექსი:

 

 

მოქალაქეების წერილები:

 

 

ედუარდ შევარდნაძე ხვდება “ქართული ფილმის” კოლექტივს:

 

 

გერმანე ფაცაციას ინიციატივა მთავრობის სახლის წინ მემორიალური ქვის დადგმასთან დაკავშირებით:

 

 

საქართველოს საზოგადო მოღვაწეების საჯარო მიმართვა მიეხილ გორბაჩოვისადმი:

 

 

ლია სტურუას ლექსი:

 

 

ჯანსუღ ჩარკვიანის ლექსი:

 

 

ამ დღეებში ხშირად იხსენებენ 1956 წლის 9 მარტის დარბევას თბილისში, რუსთაველის გამზირზე. იბეჭდება გურამ რჩეულიშვილის მოთხრობა:

 

 

“1989 წლის 18 აპრილი, ცხოვრება კალაპოტში დგება”