დისლექსია არის სწავლის უნარ-ჩვევების დარღვევის სახეობა, რომელსაც გააჩნია ნევროლოგიური ბუნება. ის ხასიათდება წერის (დისგრაფია), კითხვის (დისლექსია) და ანგარიშის (დისკალკულია) უნარის დარღვევით. ადამიანს შეიძლება ახასიათებდეს ჩამოთვლილი დარღვევებიდან მხოლოდ ერთი, ორი ან სამივე ერთდროულად. დღეს ეს სამივე სახეობა დისლექსიის სახელწოდებით ერთიანდება, თუმცა თითოეულს, როგორც აღვნიშნეთ,, აბსოლუტურად სხვადასხვა ფუნქციური დარღვევები ახასიათებს.
სხვადასხვა ქვეყნის მონაცემებით, სკოლის ასაკის ბავშვების 5-8% აქვთ კითხვისა და წერის პრობლემები. დღევანდელ ცივილიზებულ სამყაროში დისლექსია არ აღიქმება რთულ პრობლემად. სკოლებში ასეთი ბავშვებისათვის გათვალისწინებულია ინდივიდუალური სასწავლო გეგმები, სახელმძღვანელოების აუდიოვერსიები და სპეციალური ცენტრები.
ცივილიზებულ ქვეყნებში დისლექტიკების უმრავლესობა უმაღლეს განათლებას იღებს და მათთვის სპეციალური საგამოცდო სისტემაა შექმნილი.
ისინი სკოლებში ხშირად დაცინვის ობიექტები ხდებიან, მასწავლებლები მათ „სიზარმაცეს“ აბრალებენ, ოჯახში კი ხშირად აიძულებენ იმ დავალებების შესრულებას, რომელიც მათ ძალებს არამცთუ აღემატება, შეუძლებელიც კია.
პრობლემა საკმაოდ მწვავეა, რადგან ჩვენს ქვეყანაში არ არსებობს დისლექსიის მქონე ბავშვებისათვის სპეციალური სერვისები/პროგრამები. ამ ბავშვებზე მორგებული ინდივიდუალური სასკოლო პროგრამები, საგამოცდო სისტემები და რაც მთავარია, პრობლემის აქტუალიზაციას ხელს უშლის ინფორმაციის ნაკლებობა. შედეგად, მშობელმა ან მასწავლებელმა შეიძლება არც კი იცოდეს ბავშვის დისლექსიის სიმპტომების შესახებ და ის უბრალოდ უნარშეზღუდულად მიიჩნიოს.
საბოლოო ჯამში, ბავშვის თვითშეფასება ეცემა და ის იჯერებს, რომ მისი შესაძლებლობები გამოუსწორებლად შეზღუდულია. წარუმატებლობა კითხვის დაუფლებაში ხელს უწყობს ხასიათის ისეთი თვისებების ჩამოყალიბებას, როგორიცაა თავდაუჯერებლობა, გადამეტებული მორიდებულობა, უმიზეზო ეჭვიანობა, ან პირიქით – აგრესიულობა, ბრაზიანობა, ნეგატივიზმი. ზოგ შემთხვევაში ამ სახის აფექტური რეაქციები შეიძლება შევაფასოთ, როგორც დისლექსიის შედეგი. სწორედ ამიტომ, აუცილებელია ვიცოდეთ და ამოვიცნოთ დისლექტიკი ბავშვი და მაქსიმალურად ხელი შევუწყოთ მას, რაც, პირველ რიგში, სასწავლო პროცესისადმი დამოკიდებულების შეცვლას გულისხმობს.
დისლექსია ვლინდება კითხვის პროცესის დაუფლების შენელებაში, აგრეთვე წაკითხვის ნელ ტემპში. დისლექსიის უფრო მნიშვნელოვან გამოვლენად ითვლება კითხვის დროს სპეციფიკური შეცდომების მდგრადი, მუდმივი გამეორება.
დისლექსიის დროს აღინიშნება შემდეგი ხასიათის სპეციფიკური შეცდომები და გამოვლენები:
დისგრაფია:
დისკალკულია
ელემენტარული არითმეტიკული მოქმედების ვერ შესრულება
ციფრების რთულად დამახსოვრება
ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლებისა და მასწავლებლების კომუნიკაცია. ბავშვის უნარ-ჩვევების დარღვევის შემთხვევაში, სკოლა ვალდებულია გამოიძახოს განათლების სამინისტროს მულტიდისციპლინარული გუნდის წევრი, რომელიც ბავშვის უნარებს შეაფასებს და, საჭიროების შემთხვევაში, სკოლის მასწავლებლებთან ერთად, მისთვის ინდივიდუალურ სასწავლო გეგმას შეიმუშავებს.
